كاربردهاي گوسفندها با توجه به نوع نژادشان تعيين مي شود. گوسفندها از همان زمان هاي گذشته مورد استفاده آدميان بوده و جزء حيواناتي به شمار مي رود كه به دست آدمي اهلي شده است. گوسفندها حيوانات مفيدي براي زندگي بشريت بوده اند. از پوست و پشم آن ها بگير تا گوشت و شير و حتي مدفوع آنها، مواردي است كه مي توان از آنها استفاده كرد. در اين مقاله قصد داريم به كاربردهاي گوسفند در صنايع و كشاورزي بپردازيم.

آشنايي با واژه گوسفند

مشخص نيست براي نخستين بار چگونه اين حيوان را اهلي كرده اند، ولي آنچه مشخص است، كاربردهاي گوسفندها از همان زمان قديم است. اين دام، چه در زمان حيات و چه پس از ذبح شدن، براي آدميان سراسر فايده بوده است. در گذشته از شير گوسفند براي تهيه محصولات لبني مثل ماست، كره، پنير و ... استفاده مي‌شده است. همچنين از پشم او براي دوخت و دوز لباس بهره مي برده اند. از مدفوع اين دام نيز در باغات و مزارع كشاورزي استفاده مي كرده اند. در حقيقت بدن گوسفند به گونه اي است كه مثل يك كارخانه شيميايي عمل مي كند و آمونياك و اوره توليد مي كند و اين آمونياك و اوره است كه براي رشد گياهان مناسب است. همچنين اگر گوسفندي را ذبح مي‌كردند، باز از تمام اجزاي بدن او بهره هاي فراوان مي برده اند. گوشت گوسفند از همان دوران قديم مصرف غذايي داشته. از كاربرد هاي روده هاي گوسفند، به خاطر استحكام بالايي كه داشته در دوخت و دوز بهره مي گرفته اند. همچنين بسياري از عشاير از پوست گوسفند پوستيني براي نگهداري مواد غذايي تهيه مي كرده اند.

كاربردهاي گوسفندها با توجه به نژادهاي آن ها

امروزه با صنعتي شدن پرورش گوسفند و دام، با توجه به كاربرد گوسفندها آنها را در نژادهاي متفاوتي توليد مي كنند. در مجموع مي شود گوسفندها را به چهار دسته يا نژاد كلي تقسيم بندي كرد؛ كه هر دسته براي يك كاربرد و با يك هدف توليد مي شود:

گوسفندهاي گوشتي
گوسفندهاي شيرده
گوسفندهاي پوستي
گوسفندهاي پشمي

كاربردهاي گوسفندها در اين چهار دسته با توجه به شيوه نام گذاري شان تقريباً قابل حدس است. در ادامه به بررسي هر دسته خواهيم پرداخت:

آشنايي با گوسفندهاي گوشتي

همانطور كه از اسم اين دسته مشخص است، كاربرد گوسفند گوشتي مصرف گوشت آن است. ويژگي هاي فيزيكي گوسفندهاي گوشتي به اين شرح است:

گوسفندهاي گوشتي داراي دست و پاهاي كوتاه تري هستند. در قسمت كپل ها، داراي ماهيچه هاي بيشتري بوده و ميزان چربي انباشته در آن ها بسيار كمتر است. چربي هاي انباشته بيشتر در بخش دنبه قرار مي گيرد كه بين 8 تا 10 كيلوگرم است. ديگر اندام اين نژاد مثل ران ها و گردن بيشتر شامل ماهيچه و گوشت است. راندمان اين گوسفندها چيزي در حدود پنجاه درصد است. و اخيراً اين راندمان به 56 درصد نيز رسيده است. نژادهاي بختياري، سنگ سري، مغاني و گوسفند افشاري از جمله نژادهاي مطرح داخلي اين دسته است.

آشنايي با گوسفندهاي شيرده

مهمترين كاربرد گوسفندهاي شيرده، استفاده از آنها براي توليد شير و فراورده هاي لبني است. پوشش پشمي كم، اما شيردهي بالا از مشخصات فيزيكي اين دسته است. اگرچه ميزان شيردهي گوسفند ها در مقايسه با گاوها بسيار ناچيز است، اما نبايد از خواص مهم شير گوسفند زنده به سادگي عبور كرد. مشهورترين نژادهاي شيري در ميان گوسفندها، نژاد قزل، نژاد كردي و نژاد تركاشوند است.

آشنايي با نژادهاي پوستي

كاربرد گوسفندهاي پوستي كه كاملاً مشخص است. مهم ترين نژادهاي اين دسته نژاد قره گل و نژاد كبوده شيرازي است. نژاد قره گل در جهان نيز مشهور بوده و امروزه پوست اين گوسفند به خارج از ايران هم صادر مي شود. در اين دسته، هرچه سن گوسفند پايين تر باشد، مرغوبيت پوست و لطافت آن بالاتر است.

آشنايي با نژاد پشمي

قدرت رنگ پذيري، استحكام بالا و ظرافت خاص تار پشم گوسفند ايراني، باعث شده تا اين نژاد در تمام جهان داراي محبوبيت بالايي باشد. كاربردهاي گوسفند پشمي موارد زيادي است. از استفاده در قالي بافي گرفته تا توليد البسه هاي ظريف و گران قيمت. مهمترين نژادهاي اين دسته ماكوئي، سنجابي و بلوچي اشاره كرد.  

براي خريد دام زنده به طور حتم بايد نكاتي را مد نظر قرار دهيد كه اين نكات با توجه به نياز شما متفاوت مي باشد. مثلا اگر بخواهيد دام زنده را براي پرورش خريداري كنيد بايد به يك سري نكات و اگر بخواهيد آن را براي ذبح خريداري كنيد نكات ديگري را بايد مورد بررسي قرار دهيد.

خريد دام زنده

اگر قصد خريد دام زنده را داريد توجه داشته باشيد كه بايد نكات متعددي را مورد بررسي قرار دهيد زيرا خريد دام هاي مريض مي تواند به سلامت انسان نيز لطمه وارد كند كه اين امر بسيار خطرناك خواهد بود. توجه داشته باشيد كه بعضي از دام ها انواع ويروس ها و باكتري ها را به انسان منتقل مي‌كنند كه اين امر موجب به وجود آمدن بيماري هاي ويروسي و انگلي مي شود، با اين وجود، اگر شما قصد خريد دام را داريد لازم است ابتدا به سالم بودن دام توجه كنيد كه براي اين امر نياز است حالات فيزيولوژيكي دام زنده را مورد بررسي قرار دهيد و همچنين از سالم بودن ظاهري دام ها مطمئن شويد.

خريد دام زنده از مراكز مناسب

از جمله مهمترين مواردي كه در خريد دام زنده بسيار حائز اهميت مي باشد، خريد از مراكز عرضه دام معتبر زير نظر شهرداري است زيرا به طور حتم دام هايي كه در پرورشگاه هاي مناسب پرورش يافته اند كاملا سالم هستند و واكسن هاي مورد نياز را در زمان مناسب و تحت نظر دامپزشك دريافت كرده‌اند كه اين امر مي‌تواند به سالم بودن آنها كمك كند. با اين حال توجه داشته باشيد كه چه براي ذبح و چه براي پرورش اقدام به خريد دام زنده كنيد ابتدا لازم است به مراكز مناسب و معتبر مراجعه نماييد و پس از اطمينان از سلامت كامل دام، اقدام به خريد كنيد.

خريد دام زنده پرواري

همانطور كه گفته شد براي خريد دام ابتدا بايد توجه داشته باشيد كه قرار است دام خود را براي پرواري نگه داريد يا مي خواهيد دام را ذبح كنيد كه هر كدام از اين موارد نياز به توجه به مواردي دارد. در اين بين اگر مي‌خواهيد اقدام به خريد دام زنده جهت پرورش كنيد توجه داشته باشيد كه نشخوار كردن يكي از نشانه هاي سلامت دام است كه نشان دهنده گوارش سالم و خوب غذا خوردن دام به شمار مي رود. با اين حال از جمله مهمترين ويژگي هاي دام زنده كه براي پرواري مناسب است خريد دام لاغر، اما سالم مي باشد زيرا اين دام وزن كمتري دارد و به طور حتم پول كمتري جهت خريد آن مي پردازيد و از جايي كه قصد داريد اين دام را بزرگ كنيد به راحتي در اين امر سود خواهيد كرد.

خريد دام هاي سرزنده كه در هنگام راه رفتن سلامتي ظاهري خود را نشان مي دهند مي تواند حائز اهميت باشد. همچنين در هنگام خريد دام هاي زنده مي توانيد از سلامت آنها از طريق بررسي چشم ها آگاه شويد. سن آنها را نيز مي‌توانيد با بررسي دندان ها تخمين بزنيد. بهترين سن دام براي دامپروري و نگهداري دام ها، سن 4 الي 7 ماهگي است كه 250 الي 350 گرم وزن داشته باشند.

خريد دام زنده براي ذبح

در بالا مهمترين نكاتي كه در خريد دام زنده براي پروار نياز بود را ذكر كرديم، حال اگر قصد داريد كه اقدام به خريد دام زنده براي ذبح و استفاده از گوشت دام كنيد لازم است توجه داشته باشيد كه بعضي از فروشندگان براي اينكه بتوانند دام هاي خود را سنگين تر نشان دهند، مقدار زيادي نمك به همراه علوفه به دام خود مي خورانند كه اين امر موجب مي شود تا دام آب زيادي بخورد و در نتيجه سنگين تر شود . پس از اين رو لازم است حتما از اماكن معتبر و بهداشتي مي توانيد قصاب و خدمات ذبح را دريافت كنيد و از سلامت دام خود اطمينان داشته باشيد. در اين امر نيز مانند خريد دام زنده براي پروار نياز است كه سلامت ظاهري دام را مورد بررسي قرار دهيد و براي اين كه بتوانيد چاقي يا لاغري دام را تشخيص دهيد با لمس كردن مهره هاي پشت دام به درصد گوشت و لاغر و چاق بودن دام پي خواهيد برد. پس در خريد دام به نشانه هاي اوليه، از جمله نشخوار كردن، حالت بيني، بزاق دام و ساير مشخصات كاملا توجه كنيد.

گوشت گوسفند طرفداران زيادي در كشور ما دارد. خيلي از افراد خريد گوسفند را به صورت زنده براي مراسمات مختلف انجام مي دهند. خريد گوسفند زنده به صورت اينترنتي و حضوري انجام مي شود. خريد اينترنتي گوسفند زنده مزاياي زيادي نسبت به خريد حضوري گوسفند زنده دارد.

خريد گوسفند زنده

گوشت قرمز نقش مهمي در سبد غذايي خانوارهاي ايراني دارد و به طور ميانگين هر خانواده اي دو روز در هفته گوشت گوسفند مصرف مي كنند. ممكن است گوشت گوسفند تازه براي خيلي از افراد امري مشكل باشد. بنابراين خيلي از افراد براي مصرف خانگي خود گوسفنده زنده خريداري خواهند كرد. همچنين در مراسمات مختلف نيز گوسفند زنده خريداري مي شود. خريد گوسفند زنده را مي توان در مراكز فروش و دامداري هاي مختلف انجام داد. همچنين براي افرادي امكان خريد حضوري گوسفند زنده را ندارند، شرايط خريد اينترنتي گوسفند زنده فراهم شده است.

خريد اينترنتي گوسفند زنده

با توجه به مراسمات مختلف، اعياد، ايام محرم و مراسمات مذهبي خريد گوسفند زنده براي افرادي كه مي خواهند اين گونه مراسمات را برگزار كنند، اهميت زيادي خواهد داشت. معمولا در شهرهاي بزرگ پيدا كردن يك مركز كه عرضه گوشت گوسفند را انجام دهد كار مشكلي مي باشد. همچنين با خريد گوسفند زنده وقت افراد در دامداري ها ممكن است تلف شود. بنابراين بهترين راهي كه پيش پاي خريداران قرار مي گيرد، خريد گوسفند ار طريق ديگر است.با توجه به مزاياي خريد اينترنتي گوسفند زنده بهترين راه حل براي اين موضوع بهره گيري از اين روش مي باشد. در خريد اينترنتي با دادن سفارش وزن خيلي زود گوسفند مورد نظر به درب منزل ارسال خواهد شد. بنابراين تنها با گرفتن يك شماره تلفن مي توان خريد گوسفند زنده را به صورت غير حضوري انجام داد.

در خريد گوسفند زنده دو فاكتور اساسي وجود دارد كه قيمت و سلامت دام مي باشد. با خريد اينترنتي از مراكز معتبر مي توان گوسفندهاي سالم را با قيمت تعيين شده ي كشتارگاه را خريداري كرد. ممكن است برخي از افراد به دليل عدم اطلاعات كافي در زمينه مراكز فروش گوسفند زنده خريد خود را از جاهايي انجام دهند كه فاقد مهر وزارت بهداشت هستند. پيدا كردن مراكز معتبر فروش در سايت هاي اينترنتي كمك مي كند گوسفند سالم و با قيمت مناسب را خريداري كنيد.

مزاياي خريد گوسفند زنده بصورت اينترنتي

_ در خريد اينترنتي گوسفند زنده به صورت رايگان در محل درخواستي ارسال مي شود.

_ در شركت هايي كه فروش گوسفند زنده را انجام مي دهند، گوسفند ها به صورت ارگانيك رشد كرده اند و داراي طعم و مزه لذيذي هستند.

_ هنگام تحويل گوسفند زنده از طريق باسكول وزن آن را براي مشتري مي سنجند.

_ در خريد اينترنتي هزينه هايي كه بابت قصاب، خرد كردن و پاك كردن كله پاچه انجام مي شد، حذف خواهد شد.

_ عرضه گوسفند زنده به كمك گروه هايي انجام مي شود كه داراي مجوز شهرداري  و اتحاديه گوشت گوسفندي هستند، لذا دام هاي سالم و بهداشتي را به فروش مي رسانند.

_ خريد اينترنتي با تحويل به موقع در محل انجام مي شود.

_ نرخ گوسفند زنده اي كه در خريد اينترنتي عرضه مي شود مطابق با نرخ تعيين شده از سوي كشتارگاه مي باشد.

_ در خريد اينترنتي گوسفندهاي مسن جهت خريد خط خورده و گوسفندهاي قبراق و جوان عرضه مي شوند.

_ شركت هاي مختلفي كه عرضه اينترنتي گوسفند زنده را انجام مي دهند، معمولا براي خريد بعدي تخفيف در نظر مي گيرند.

نحوه خريد اينترنتي گوسفند زنده

هنگام خريد اينترنتي گوسفند زنده مي توان با گرفتن يك تماس براي خريد اقدام كرد. با گرفتن تماس و ارائه آدرس و وزن گوسفند انتخابي گروه هاي دامداري مربوطه گوسفند زنده را به محل مورد نظر ارسال مي كنند. معمولا خريد گوسفند زنده را در اول صبح انجام مي دهند تا  گوسفند با شكم خالي باشد و وزن واقعي گوسفند عرضه شود. گروه هاي عرضه كننده اينترنتي گوسفند زنده ذبح گوسفند را در محل انجام داده و كار تميز كردن كله پاچه را در محل مورد نظر انجام مي دهند. معمولا قيمت گوسفند زنده در فصل زمستان به دليل افزايش درخواست بيشتر خواهد بود.

 گوشت گوسفند،بهترين نوع گوشت است كه در غذاهاي مردم ايران فراوان ديده مي شود. گوشت با كيفيت، فوايد زيادي دارد. شايد هنگام خريد گوشت گوسفند با كيفيت، نوع با كيفيت آن را تشخيص نمي داديد، در اين مقاله شما را با عوامل موثر در كيفيت گوشت گوسفند آشنا خواهيم كرد. 

عوامل موثر در كيفيت گوشت گوسفند و تشخيص گوشت گوسفند با كيفيت 

سن گوشت، بر كيفيت گوشت گوسفند موثر است و بيشتر افراد با آن آشنا هستند. آيا مي دانستيد سن گوسفند اثر مهمي روي نرمي يا ترد بودن گوشت دارد؟ بنابراين بره بهترين و نرم ترين گوشت را دارد. گوسفند از زمان تولد تا 2 سالگي، گوشت نرم و لطيفي دارد . 

ديگر عوامل تاثيرگذار در كيفيت گوشت گوسفند 

غير از سن، عوامل و موارد ديگري بر كيفيت گوشت گوسفند تاثير مي گذارند، همانطور كه گوسفند گوشت نرمي دارد، رگ و پي نرمي هم دارا است كه اين نرمي باعث مي شوند در مقابل حرارت مقاومت زيادي نداشته باشند. يكي ديگر از عوامل تاثيرگذار در لطافت و تردي گوشت گوسفند ميزان املاح اسيدي موجود در آن است. گوشت گوسفندي داراي كيفيت است كه ساعات قبل از ذبح را به خوبي استراحت كرده باشد و پس از ذبح تا حدود 24 ساعت مقدار اسيديته گوشت افزايش يافته باشد، بنابراين گوشت با كيفيت، نرم و ترد خواهد شد.

مقدار خونابه گوشت 

عاملي موثر در كيفيت گوشت گوسفند   
همه گوشت ها مقداري آب دارند اما هر چقدر چربي گوشت بيشتر باشد در ميزان خونابه آن تاثير دارد. به عبارتي ديگر گوشت هاي گوسفند با چربي بيشتر، آب بيشتري دارند. در بيشتر مواقع با نگهداري نادرست و انباشته كردن، گوشت خشك و بدون آب مي شود.  

طعم گوشت 

يكي ديگر از عوامل موثر در كيفيت گوشت گوسفند
گوشت گوسفندي خوشمزه و خوش طعم است كه سن و سال زياد و به عبارتي بالغ باشد. پس گوشت گوسفندي بهترين مزه را دارد كه بالغ باشد. اگر گوشت طعم ناخوشايند داشت، گوسفند در مدت 2 هفته قبل از ذبح  تغذيه نادرست داشته است.

رنگ گوشت

تاثيرگذار در مرغوبيت گوشت گوسفند

رنگ گوشت تازه هم مثل نرمي و لطافت گوشت به حال گوسفند قبل و بعد از ذبل وابسته است. اگر در زمان ذبح گوسفند حالت خستگي و يا هيجان زده داشته باشد، رنگ گوشت آن تيره مي شود. در بيشتر مواقع گوشت گوسفند جوان در برابر با گوشت گوسفند پير، روشن تر است. نحوه بسته بندي و نگهداري گوشت هم رنگ آن را به طور قابل ملاحظه اي تغيير مي دهد. ميزان چربي روي سطح ماهيچه ها به جوان بودن و همين طور غذا ي گوسفند در طول ماه هاي پيش از ذبح دارد. اما بايد بدانيد كه ميزان چربي گوشت در تمام نژادهاي گوسفند، يكسان نيست. در هر صورت تغذيه درست، پرورش گوسفند زنده و نگهداري صحيح از آن در كيفيت آن تاثيري زيادي مي گذارد.

خواص بي نظير گوشت گوسفند در طب سنتي

در نهايت بايد بدانيد كه گوشت گوسفند سالم خواص زيادي دارد، آسان هضم مي شود و از نظر غذايي بسيار ارزشمند است. گوشت گوسفند تازه و با كيفيت خون ساز و تقويت كننده است و براي افراد داراي كمبود وزن و لاغر بسيار عالي است. كساني كه كمبود ويتامين دارند، با مصرف گوشت گوسفند مي توانند نياز خود به تمامي انواع ويتامين ها را تامين و برطرف سازند. 

گوشت گوسفند آهن بسيار زيادي دارد و همچنين اين گوشت حاوي موادي مانند منگنز، مس و سلنيم مي باشد. گوشت گوسفند داراي مقادير زيادي روي و ويتامين B12 است. اما بايد بدانيد بسيار چرب و افزاينده كلسترول و  همچنين افزايش دهنده تري‌گليسيريد خون است، بنابراين بيماران ديابتي و داراي ناراحتي هاي قلبي و همين طور افرادي داراي چربي خون بالا، سعي كنند اين نوع گوشت را از رژيم غذايي‌ خود حذف يا كم كنند. گوشت گوسفند داراي مقدار زيادي امگا 3 است. به گفته دانشمندان امگا 3 براي بيماران مبتلا به ميگرن مفيد است و از فشارهاي رواني، افسردگي و اضطراب جلوگيري مي كند.